Chiropractie

Chiropractie biedt een wetenschappelijk alternatief voor de behandeling van een verscheidenheid van aandoeningen van het zenuw-spier-skeletstelsel bij alle leeftijden, van de jongste patient (2 dagen) tot de oudste (95 jaar). Het vak kenmerkt zich door een functionele benadering die is gericht op het opheffen van gewrichts/wervelblokkades en het herstellen van verstoorde bewegingsfunctie. De opleiding tot chiropractor omvat een zesjarige universitaire studie, waarvan vijf jaar in het buitenland en het laatste jaar in een gevestigde praktijk in Nederland, analoog aan huisarts-in-opleiding.

Het vak van de chiropractor
Chiropractie is in Nederland nog een betrekkelijk onbekende geneeswijze, die echter in de Engelstalige wereld een meer dan honderdjarige geschiedenis heeft en in die tijd een hoge vlucht heeft genomen. Wereldwijd is chiropractie uitgegroeid tot de derde belangrijke geneeswijze, naast de reguliere geneeskunde en tandheelkunde.

 

De laatste decennia heeft het vak zich ontwikkeld tot een zelfstandige discipline van manipulatieve geneeskunde, die zich bezig houdt met de behandeling van aandoeningen, die voortkomen uit het niet goed functioneren van met name de bekkengordel en de wervelkolom en de gevolgen daarvan. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van zowel de meer klassieke ‘krakende’ manipulaties, als van diverse zogeheten ‘zachte’ technieken. In alle gevallen wordt een mechanische impuls toegediend, die wordt omgezet in een zenuwsignaal, waardoor de besturing van het bewegingssysteem wordt bijgesteld. Op die manier is het mogelijk om bewegingsdisfunctie te corrigeren en overbelastingsklachten op te heffen.

 

Chiropractie is dus geen mechanisch vak en van het ‘recht zetten van wervels’ is geen sprake, ook niet bij de ‘krakende’ technieken. De behandeling kenmerkt zich allereerst door een functionele benadering. Het aantal behandelingen dat nodig is kan wisselen, afhankelijk van de precieze aard van de aandoening. Voor niet-specifieke lage rugklachten, bij iemand die niet eerder behandeld is, komt het totaal uit op ongeveer acht tot tien. Ingeval van een hernia kan het meer zijn.

Geschiedenis en Opleiding
Het vak chiropractie is eind 19-de eeuw in Amerika tot ontwikkeling gekomen en heeft zich sindsdien vooral via de Angelsaksische landen wereldwijd verbreid. In de Verenigde Staten, Canada, Australie en Nieuw-Zeeland is chiropractie dan ook bijzonder algemeen, met ongeveer een chiropractor per 4000 inwoners. Ter vergelijking, Nederland telt ongeveer een chiropractor per 100.000 inwoners. De Nederlandse beroepsorganisatie NCA, Nederlandse Chiropractoren Associatie, bestaat sinds 1975.

 

Vroeger werden de Nederlandse chiropractoren vooral in Amerika en in mindere mate in Canada opgeleid, tegenwoordig gaan vrijwel alle studenten naar Engeland, naar het Anglo-European College of Chiropractic (AECC) in Bournemouth aan de Engelse zuidkust. Nederland kent nog steeds geen eigen opleiding. De vereiste vooropleiding is VWO met exacte vakken en biologie. Naast kersverse VWO-ers bestaat ieder jaar de nieuwe studentenpopulatie ook uit een aantal fysiotherapeuten en soms artsen, die alsnog de studie chiropractie willen volgen.

 

De studie in Bournemouth duurt vijf jaar en wordt afgesloten met het behalen van een Engelse universitaire graad (MSc-graad) afgegeven door de University of Bournemouth, waarmee het College is verbonden. Vervolgens moet de nieuwe chiropractor nog een jaar werken onder toezicht in bestaande praktijken (analoog aan huisarts-in-opleiding), alvorens hij/zij zich na het afleggen van een afsluitend examen zelfstandig mag vestigen. Het niveau van de opleiding komt overeen met dat van een artsenopleiding, al gaan chiropractoren natuurlijk klinisch een geheel eigen weg. In totaal is het een zesjarige universitaire opleiding.

Wettelijke Erkenning
Ten aanzien van wettelijke erkenning loopt Nederland achter bij andere Europese landen. In de drie Skandinavische landen is chiropractie volledig erkend en maakt deel uit van het pakket van nationale gezondheidszorg, evenals in Engeland, dat in 1994 tot wettelijke erkenning is overgegaan. In Engeland zijn er ondertussen twee universiteiten waar chiropractie gestudeerd kan worden, de University of Bournemouth (AECC, zie boven) en de University of Glamorgan in Wales. Een soortgelijke situatie bestaat in Denemarken aan de Universiteit van Zuid-Denemarken in Odense, waar een nauwe samenwerking bestaat tussen chiropractoren en medici op het gebied van onderwijs en onderzoek. De eerste drie jaar hebben de studenten van beide richtingen gezamenlijke colleges en practica, waarna zich hun wegen splitsen tijdens de verdere klinische opleiding. Ook op het gebied van onderzoek werken de twee groepen nauw samen. In Deense ziekenhuizen bestaat grote vraag naar chiropractoren. Dat een goede samenwerking tussen chiropractoren en medici ook in sommige andere landen mogelijk is wordt geïllustreerd door de situatie in Saskatoon, Canada.



In het universiteitsziekenhuis van deze stad staat een chiropractor aan het hoofd van de sectie onderzoek van de afdeling orthopedie. Iedere patiënt die in deze plaats wegens rugpijn naar het ziekenhuis wordt verwezen komt allereerst terecht bij een groep chiropractoren, die een eerste screening doet. Een klein deel van de patiënten gaat verder het ziekenhuis in voor nader onderzoek, maar het merendeel wordt als lopende patiënten behandeld door de chiropractoren. Het grootste deel wordt na enige tijd klachtenvrij ontslagen zonder dat er een neuroloog of orthopeed aan te pas is gekomen. In Nederland is het zover nog lang niet. Officieel bestaat het vak niet eens en de titel heeft geen enkele erkenning of bescherming. Dit betekent dat een ieder die zich wil presenteren als chiropractor dat kan doen, of hij nu over de juiste opleiding beschikt of niet, en dat gebeurt ook. De beroepsgroep handhaaft echter wel haar eigen kwaliteitscriteria in de zin dat strenge opleidings- en nascholingseisen worden gesteld aan zowel het lidmaatschap van de Nederlandse Chiropractoren Associatie (NCA) als opname in het Register van de Stichting Chiropractie Nederland (SCN). Voor patiënten is het dus belangrijk om na te gaan of een chiropractor lid is van de beroepsvereniging en staat ingeschreven in dit register.

Klachten en Behandeling
Het merendeel van de patiënten komt met rugklachten varieërend van algemene niet-specifieke lage rugpijn tot bekkenpijn, bekkeninstabiliteit, ischias en hernia. Daarnaast nekpijn, hoofdpijn, aangezichtspijn en migraine, pijn tussen de schouderbladen, pijn in de borststreek veroorzaakt door gebrekkige ribfunctie, hyperventilatieklachten, alsmede pijn in de ledematen (schouders, ellebogen, tennisarm, polsen, vingers, heupen, kniëen, enkels, hielen, voetzolen), diverse vormen van RSI en algemene pijnklachten als in fibromyalgie. Verder kan ook in geval van gewrichtsslijtage (artrose) chiropractie vaak hulp bieden, niet dat de slijtage ongedaan zou kunnen worden gemaakt, maar de bewegingsfunctie kan vaak wel dusdanig worden verbeterd dat abnormale belasting vermindert en de klachten sterk afnemen.

 

Alhoewel chiropractoren geen klachten van inwendige organen als zodanig behandelen, zien we wel vaak positieve effecten op de werking daarvan. Zo is er een associatie van darmklachten (spastische darm en prikkeldarm) met een heel specifieke disfunctie van de bekkengordel. Verder zien we vaak duidelijke effecten bij maagklachten (zuurbranden), sommige vormen van hartritmestoornissen (zonder dat er met het hart zelf iets aan de hand is), hyperventilatie, overvloedige/pijnlijke menstruaties, erectiestoornissen en bepaalde vermoeidheidsklachten.

 

Patiënten kunnen meerdere pijnklachten naast elkaar hebben, bijvoorbeeld, pijn in de onderrug, tussen de schouderbladen, pijn in de nek, hoofdpijn, een pijnlijke knie. Binnen onze praktijk overheerst het inzicht dat dergelijke klachten niet op zichzelf staan, maar juist deel uitmaken van herkenbare patronen, die op hun beurt een duidelijke samenhang vertonen met bepaalde vormen van bewegingsdisfunctie van de bekkengordel. Van een aanpak waarbij elk van de klachten afzonderlijk wordt behandeld is weinig resultaat te verwachten. Toch gebeurt het veel en is het een van de redenen waarom bij veel therapieën de klachten hardnekkig blijken en de neiging hebben om herhaaldelijk terug te keren. Dit kan leiden tot veelal langdurige onderhoudsbehandelingen. Voor resultaten op langere termijn is het essentieel de klachtenpatronenen te herkennen, juist te interpreteren en integraal te behandelen.

Huilbaby’s
Chiropractie is niet alleen voor volwassenen, maar ook voor baby’s en kinderen. Zeer goede resultaten worden bereikt bij de behandeling van huilbaby’s. Vaak is er sprake van licht geboortetrauma, doordat bij de doorgang door het geboortekanaal de nek net een beetje meer is uitgerekt geweest dan goed was voor de baby. Dit leidt tot abnormale spierspanning, waardoor een scala van klachten kan ontstaan, dat wel wordt samengevat onder de term ‘KISS-syndroom’. Behalve overmatig huilen kan er onder andere bij horen: overstrekken, uitgesproken voorkeurshouding, felle schrikreacties, met de handen aan het achterhoofd of in het gezicht krabbelen, onrustig slapen, erge gevoeligheid van nek en achterhoofd ( sommige baby’s hebben vrijwel zeker hoofdpijn ). Over het geheel maakt de baby een overprikkelde indruk. De behandeling bestaat uit het toedienen van lichte trillingen met behulp van een apparaatje dat reflexmatig de diepe spieren tussen achterhoofd en nek doet ontspannen. Het is een bijzonder zachte methode waartegen eigenlijk geen contra-indicaties bestaan en er van enig risico geen sprake is. We benadrukken dat in onze praktijk bij baby’s absoluut geen nekmanipulaties worden uitgevoerd. In de loop van de jaren hebben we op deze manier vele duizenden baby’s behandeld, met meer dan 90 % succes binnen vier behandelingen verspreid over twee weken.

Toegankelijkheid
Wat de verzekering betreft zijn chiropractoren direct toegankelijk en is een verwijzing door de huisarts niet nodig. De chiropractor zal echter in het algemeen overleg met de huisarts wel adviseren. Behandelingen worden doorgaans gedeeltelijk vergoed door de ziektekostenverzekeraars via het aanvullend pakket. Daarnaast zijn er diverse werkgevers die het niet-verzekerde gedeelte voor hun rekening nemen, omdat ze hebben gemerkt dat hun werknemers eerder weer aan het werk zijn.

Behandeling en traject

De chiropractor kijkt naar uw gezondheid in zijn geheel, dat is dus inclusief levensstijl. Door deze totaalbenadering komt de beste behandeling voor uw probleem naar voren. Tijdens een eerste consult zal de chiropractor uw algehele gezondheid in kaart brengen. Hier wordt gekeken naar medische voorgeschiedenis, klachten en lichamelijk onderzoek. Hieruit volgt een eerste diagnose. Vervolgens wordt het traject dat het beste bij uw situatie past opgesteld, gemiddeld ligt het aantal behandelingen van een patiënt met niet-specifieke rugklachten bij de chiropractor tussen de 8 en 10. Na dit traject wordt er gewerkt aan de preventie, om deze en andere lichamelijke klachten in de toekomst te voorkomen.